Leerhuis Hemels Groen - De Sabbat & De Mammon
De actuele vraagstukken van klimaatdreiging vragen niet alleen om praktische handvatten, maar ook om verdieping van inzicht over het waarom van de zorg om de planeet aarde. Waar komt de verantwoordelijkheid van de mensen voor de schepping eigenlijk vandaan? En wat betekent dit voor ons gedrag in de dagelijkse werkelijkheid? In het boek van Matthijs de Jong & Cor Hoogerwerf, ‘Hemels Groen. Nieuw licht op duurzaamheid als Bijbels thema’ (2024) worden deze vragen diepgaand behandeld in negen hoofdstukken met gespreksvragen. Enkele hoofdstukken komen aan de orde in leerhuizen van ‘Geloven in Leeuwarden’, om te beginnen met de Sabbat als kroon op de schepping.
In vergelijking met de andere scheppingsverhalen in het Midden-Oosten is het bijzondere van de Joodse bijbel de invoering van een rustdag, omdat het scheppingswerk voltooid is. De Naardense bijbelvertaling zegt het zo: “God houdt sabbat op de zevende dag van al zijn werk dat hij heeft gedaan” (Genesis 2: 2). Het gaat niet zozeer om weer op krachten te komen voor de volgende werkweek, maar door de sabbat te vieren ervaart het volk van Israël Gods aanwezigheid in hun midden.
De sabbat als rustdag is de grondslag voor een unieke sociale ordening en deze markeert een levenswijze die anders was dan die van de omringende wereld. In het Babylonische scheppingsverhaal veronderstelt de mythe dat Babel het centrum van de wereld is en dat de Babylonische koning het aardse evenbeeld is van Marduk die orde schept in de chaos.
De mensen waren in feite slaven van de goden en van de koningen van Babel. In het bijbelse scheppingsverhaal gaat het niet om een aards koningschap, maar om een heilige gemeenschap die leeft volgens een heilzaam regime geënt op de sabbat, een dag om niet te werken: “Dat geldt voor u, voor uw zonen en dochters, voor uw slaven en slavinnen, voor uw vee, en ook voor vreemdelingen die bij u in de stad wonen” (Exodus 20: 10).
Het sabbatsritme gaat verder dan alleen die ene rustdag. Het gaat om de verbinding tussen hemel en aarde, een unieke sociale ordening die gericht is op een heilige gemeenschap van mensen, dieren en planten. Deze opdracht stelt ons in de haastige tijd met de 24/7 economie voor de vraag: Hoe beleven wij zelf de rustdag (sabbat of de zondag) als “heilige dag”? De negatieve verplichtingen van vroeger zijn wel afgedaan, maar hoe geven wij zelf positief vorm en inhoud aan de rustdag? Gaan wij steeds maar door of kunnen wij pas op de plaats maken? Daar hebben wij tijdens het eerste leerhuis een flinke boom over opgezet.
In het tweede leerhuis zal het gaan over Jezus’ onderwijs over de mammon – geld, rijkdom en winst – in de concrete context van Galilea, maar ook in de moderne ecologische exegese. Annemieke Heerma bespreekt hoe de Bijbelse verhalen ons kunnen helpen om vandaag de dag de juiste keuzes te maken.
Datum: maandag 24 november
Tijd: 14.30 - 16.00 uur
Locatie: Adelaar-Regenbooghûs, De Fennen 348
opgave en informatie: a.m.j.riemersma@gmail.com
